Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu (ang. Transference-Focused Psychotherapy, TFP) jest jednym z podejść terapeutycznych stosowanych w leczeniu zaburzeń osobowości, zwłaszcza zaburzeń osobowości typu borderline (BPD). Metoda ta opiera się na teorii psychoanalitycznej i skupia się głównie na relacji terapeutycznej i dynamice przeniesienia.
W TFP, przeniesienie odnosi się do przejścia lub przeniesienia stosunków emocjonalnych, wzorców zachowań i oczekiwań z przeszłości do relacji terapeutycznej. Pacjenci często projekują na terapeutę uczucia, które pierwotnie mieli w stosunku do ważnych osób z przeszłości, takich jak rodzice czy opiekunowie. Terapeuta używa przeniesienia jako narzędzia do zrozumienia głęboko zakorzenionych wzorców psychicznych pacjenta oraz do pracy nad nimi.
W trakcie sesji terapeutycznych terapeuta skupia się na obserwowaniu przeniesienia i współuczestniczeniu w nim, by eksplorować i rozumieć emocje, które pacjent projekuje na terapeutę. Poprzez refleksję nad przeniesieniem, pacjent ma szansę zrozumieć, jakie doświadczenia z przeszłości wpływają na jego obecne relacje i zachowania. Terapeuta wspiera pacjenta w identyfikowaniu tych wzorców i w poszukiwaniu alternatywnych sposobów reagowania.
Główne założenia psychoterapii skoncentrowanej na przeniesieniu obejmują:
- Skoncentrowanie na relacji terapeutycznej jako głównym narzędziu pracy terapeutycznej.
- Rozpoznanie i interpretację przeniesienia jako kluczowego elementu terapii.
- Pomoc pacjentowi w zrozumieniu i przepracowaniu przeniesionych uczuć i wzorców zachowań.
- Integracja zmiany w relacji terapeutycznej z życiem codziennym pacjenta, aby promować trwałe efekty terapii.
Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu jest procesem wymagającym czasu i zaangażowania zarówno od terapeuty, jak i pacjenta. Jednakże, dla osób cierpiących na zaburzenia osobowości, może to być skuteczna metoda leczenia, prowadząca do głębokich zmian w sposobie postrzegania siebie i innych oraz w relacjach interpersonalnych.